Tarımda Maliyet Artışları: Domates Fiyatları Yükseliyor
Tarımda Maliyet Artışları: Domates Fiyatları Yükseliyor
Tarımda artan maliyetler, akaryakıt ve işçilik ücretlerine gelen zamlar sebze-meyvede üretici ve market makasını artırıyor. Antalya Hali’nden 25 TL’ye çıkan bir kilogram domates, İstanbul’daki hallerde yüzde 60 zamlanarak 40 TL’den satılıyor. Bu durum, tüketicilerin cebini etkileyen önemli bir faktör haline geliyor.
Antalya’dan çıkan ve 25 ton taşıyan bir TIR’ın İstanbul Bayrampaşa Hali’ne girişine kadar olan toplam maliyeti, geçen yıl ortalama 26 bin TL iken bu yıl 32 bin TL’ye çıktı. Bu rakamın 3’te 1’i sadece akaryakıt maliyetlerinden oluşuyor. Bu artışlar, tarım sektöründe sürdürülebilirliği tehdit eden unsurlar arasında yer alıyor.
Akaryakıt Giderleri ve Piyasa Fiyatları
Antalya’dan 30 TL’den çıkan bir kilo domatesin İstanbul Hali’ne 40 TL’den aşağıya giremeyeceği belirtiliyor. Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, işçilik ve kira maliyeti yüksek olan marketlerin de ortalama yüzde 30-40 marj koymaması halinde üründen zarar edeceğini aktarıyor. Bu durum, marketlerin fiyatlandırma stratejilerini etkiliyor.
Domatesin Antalya Hali’ndeki fiyatı 25-35 TL arasında değişiyor. İstanbul Avrupa Yakası Hal Müdürlüğü verilerine göre ise domates fiyatı 40-50 TL arasında seyrediyor. Piyasadan alınan nakliye ücretlerine göre geçen yıl 23-26 bin TL’ye İstanbul’a gelen bir TIR sebze meyve, bu yıl 32 bin TL’ye taşınıyor. Bu artışlar, tüketici fiyatlarına yansıyor.
Maliyetlerin Artışı ve Etkileri
İstanbul’da dünkü fiyatlarla 45.7 TL olan motorin litresi, Ocak 2024’te 39.04 TL idi. Türkiye Ziraat Odaları Birliği, geçen yıl çiftçinin kullandığı mazotun yüzde 18 zamlandığını belirtiyor. Köprü ve otoyollara gelen yüzde 43’ü aşan zamlar da bu maliyetlerin artmasında etkili oluyor. Bu durum, tarım ürünlerinin fiyatlarını doğrudan etkiliyor.
Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, üreticideki kasalama, işçilik ve nakliye maliyetinin kabaca 10 TL olabileceğini ifade ediyor. Kiralama ve işçilik gibi yüksek girdileri olan marketlerin de yüzde 30 ve 40 artış yapamadan zarar edeceği belirtiliyor. Bu durum, marketlerin karlılık oranlarını düşürüyor.
Ürün Girişi ve Pazar Durumu
Bayrampaşa ve Ataşehir yaş meyve ve sebze hallerine, 2024 yılında getirilen ürün miktarı geçen seneye oranla yüzde 3.5 azaldı. 2024’te toplam 2 milyon 750 bin 633 ton ürün girişi oldu. Bayrampaşa Hali’ne 2 milyon 75 bin 271 ton ürün gelirken, Ataşehir Hali’ne toplam 675 bin 362 ton ürün girişi gerçekleşti. Bu azalma, pazar dengesini etkiliyor.
2024 yılında Bayrampaşa Hali’ne 769 bin 717 ton meyve gelirken, Ataşehir Hali’ne 261 bin 85 ton ürün girişi oldu. Sebzede ise 1 milyon 305 bin 554 ton Bayrampaşa Hali’ne giriş olurken, Ataşehir Hali’ne 414 bin 277 ton giriş oldu. Bu veriler, tarım sektöründeki gelişmeleri gözler önüne seriyor.