Türkiye'de Konut Büyüklükleri Düşerken Müstakil Evler Büyüyor
Türkiye'de Konut Büyüklükleri Düşerken Müstakil Evler Büyüyor
Türkiye’de sosyoekonomik değişimler konut projelerinde etkisini gösterdi. Alım gücünün azalması ve boşanmaların artması, konut metrekarelerinin son 18 yılda 31 metrekare düşmesine neden oldu. Hanelerde ortalama kişi sayısı 4’ten 3’e düşerken, daire büyüklükleri de 127’den 96 metrekareye geriledi. 2023 yılında boşanmalar 173 bin 342 iken, 2024’te bu rakam 187 bin 343’e çıktı. Boşanma hızı ise 2,03’ten 2,19’a yükseldi.
Boşanmalar ve Daire Büyüklükleri
İstanbul Gayrimenkul Değerleme (İGD) çalışmasına göre, 2021 yılında ortalama 112,4 metrekare olan daire büyüklükleri, 2023 yılında 97,8 metrekareye, 2024 yılında ise 96,4’e geriledi. Son 4 yılda daireler ortalama 16 metrekare küçüldü. Bu durum, boşanmaların artması ve tek kişilik hanelerin çoğalmasıyla doğrudan ilişkilidir. Türkiye’de hanelerin yüzde 18’i tek kişilik hanelerden oluşmaktadır.
Hanelerdeki kişi sayısının azalması, konut talebini de etkilemiştir. Daire büyüklüğündeki düşüş, yalnızca hane halkının küçülmesiyle açıklanamaz. Geliştiricilerin daha küçük konut üretimine yönelmesi, konuta erişimin zorlaşmasıyla ilişkilidir. Bu durum, konut piyasasında önemli bir değişim yaratmaktadır.
Müstakil Evlerde Büyüme
Apartman daireleri son 18 yılda yaklaşık 31 metrekare küçülmesine karşın, müstakil evlerde 43 metrekarelik bir artış gözlemlenmiştir. Müstakil evlerin büyüklüğü 169 metrekareden 212 metrekareye çıkmıştır. Tüketicilerin arsadan ev sahipliğine yönelmesi, müstakil yapılara olan talebi artırmıştır. Bu durum, konut sektöründe önemli bir değişim yaratmaktadır.
Gelir dağılımındaki bozulma ve yükselen maliyetler, daire metrekarelerinin daha da küçülmesine neden olabilir. Sektör temsilcileri, bu durumun devam edeceğini öngörmektedir. Müstakil konutların büyüklüğündeki artış, aynı zamanda gelir dağılımındaki bozulmayı da ima etmektedir.
Sosyolojik ve Ekonomik Etkiler
İstanbul Gayrimenkul Değerleme Kurucu Ortak Ahmet Büyükduman, hane halkı büyüklüğünün küçülmesini sosyolojik bir süreç olarak değerlendirmektedir. Türkiye’de ortalama hane halkı büyüklüğü 3,1 kişiye düşerken, Avrupa’da bu rakam 1,8’dir. Bu durum, konut talebini ve büyüklüğünü etkilemektedir.
Stagflasyon ortamında, maliyetlerin artmasıyla birlikte konut büyüklüklerinin küçülmesi kaçınılmaz hale gelmiştir. Tüketicilerin fiyattan dolayı daha düşük dairelere yönelmesi, müteahhitlerin de daha küçük daire tiplerine yönelmesine neden olmuştur. Bu durum, konut piyasasında önemli bir değişim yaratmaktadır.
Müteahhitlerin Talepleri
Mimar Dr. Ahmet Erkutoğlu, geçmişte 3 + 1 dairelerin inşa edilmediğini belirtmektedir. Ancak son yıllarda bu durum değişmiştir. Bugün büyük bir konut projesinin yüzde 30’u 1 + 1, yüzde 40’ı 2 + 1, yüzde 25’i 3 + 1 ve yüzde 5’i de 4 + 1 dairelerden oluşmaktadır. Müteahhitlerden gelen talepler, küçük dairelerin daha kolay satılmasından kaynaklanmaktadır.
Ekonomik şartlarla alım gücünün zayıflaması, üniversite öğrencilerinin talepleri ve boşanmaların artması, tek başına yaşam tercihini artırmaktadır. Bu durum, 1 + 1 ve 2 + 1 dairelere olan talebi artırmaktadır. Fiyat farkları da önemli bir rol oynamaktadır. 1 + 1 daireler ortalama 5-6 milyon TL, 2 + 1 daireler 9-10 milyon TL, 3 + 1 daireler ise 14-15 milyon TL arasında değişmektedir.