Çeçenlerin Tarihsel Bağımsızlık Mücadelesi ve Güncel Durum
Çeçenlerin Tarihsel Bağımsızlık Mücadelesi ve Güncel Durum
Çeçenler, Kafkasya’nın savaşçı halkı olarak bilinir ve bağımsızlık mücadelesi tarih boyunca sürmüştür. Kuzey Kafkasya uluslarının en kalabalığı olan Çeçenler, bağımsızlıklarını kazanma arzusuyla doludur. Tarihleri boyunca birçok savaşta yer almışlardır ve bu savaşlar, onların kimliğini şekillendirmiştir.
Moğollarla yapılan savaşları kazanmış bir millet olarak, 1731’de Rus güçlerini de bozguna uğratmışlardır. Şeyh Şamil gibi kahramanlarıyla destanlar yazmışlardır. Çeçenlerin Ruslarla mücadelesinin tarihi yaklaşık 250 yıl öncesine dayanmaktadır.
Bağımsızlık İlanı ve İlk Savaşlar
İkinci Dünya Savaşı sırasında Çeçenler, asimilasyon ve sürgün gibi zor süreçlerden geçmiştir. SSCB’nin dağılması, Çeçenlerin bağımsızlık mücadelesi için yeni bir umut doğurmuştur. 6 Eylül 1991’de bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir.
Bu bağımsızlık ilanından sonra yapılan seçimlerde Cahar Dudayev Cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir. Dudayev, bağımsızlığın temellerini sağlamlaştıracak adımlar atmış ve 26 Mayıs 1992’de Rusya ile askerlerin Çeçenistan’dan çekilmesi anlaşması imzalanmıştır.
Birinci Çeçenistan Savaşı ve Sonrası
Aralık 1994’te Rusya Federasyonu, bahane uydurarak Çeçenistan’ı işgal etmiştir. Bu durum, Birinci Çeçenistan Savaşı’nın başlamasına neden olmuştur. 21 Nisan 1996’da büyük komutan Dudayev, şehit edilmiştir.
Dudayev’den sonra bağımsızlık mücadelesini Aslan Maşadov ve Şamil Basayev gibi kahramanlar devralmıştır. Ruslar, milis düzeyindeki Çeçenlere karşı savaşı kaybetmiş ve 12 Mayıs 1997’de barış anlaşması imzalamak zorunda kalmışlardır.
İkinci Çeçenistan Savaşı ve Güncel Durum
29 Eylül 1999 tarihinde Ruslar, yeniden Çeçenistan’ı işgal etmişlerdir. Bu savaş, 2009 yılına kadar sürmüş ve bir bağımsızlık mücadelesi daha sonlanmıştır. Ramazan Kadirov’un yönetime gelmesiyle birlikte Çeçenistan, tamamen Rusçu bir yapıya bürünmüştür.
24 Şubat 2022 tarihinde Rusya, Ukrayna topraklarını işgale başlamıştır. Ramazan Kadirov, bu durumu fırsat bilerek Ukrayna’ya şahsi ordusunu göndermiştir. Çeçenlerin bağımsızlık mücadelesi, bu savaşla birlikte yeniden gündeme gelmiştir.
Tarihi Fırsatlar ve Gelecek
Ukrayna askerlerine 'Derhal silah bırakıp teslim olun, yoksa işiniz biter' çağrısı yaparak tehditler savurmuştur. Oysa bu savaş, Çeçenlerin bağımsızlığı için büyük bir fırsat kapısıdır. Tek cephede zorlanan Rusya, ikinci bir cephede dağılabilir.
Çinlilerin 751 yılında Talas Savaşı’nı kaybettikten sonra 20. Yüzyıla kadar Talas Irmağı’nın batısına geçemedikleri gibi, Rus yayılmacılığı da bitebilir. Tarihi fırsatlar her zaman ortaya çıkmaz, çıktığında değerlendirilmesi gerekir.